Trích từ Cao Niên Bách
Hạc
---o0o---
Sinh, lão, bệnh, tử !
Muốn sống lâu thì phải
già chớ sao !
Già thì khổ, ai cũng
biết.
Nhưng già vẫn có thể
sướng. Già có cái đẹp của già.
Trái chín cây bao giờ
cũng ngon hơn trái giú ép. Cái sướng đầu tiên của già là biết mình… già, thấy
mình già, như trái chín cây thấy mình đang chín trên cây.
Nhiều người chối từ
già, chối từ cái sự thật đó và tìm cách giấu cái già đi, như trái chín cây ửng
đỏ, mềm mại, thơm tho mà ráng căng cứng, xanh lè thì coi hổng được. Mỗi ngày
nhìn vào gương, người già có thể phát hiện những vẻ đẹp bất ngờ như những nếp
nhăn mới xòe trên khóe mắt, bên vành môi, những mớ tóc lén lút bạc chỗ này chỗ
nọ, cứng đơ, xơ xác … mà không khỏi tức cười ! Quan sát nhìn ngắm mình như vậy,
ta mới hiểu hai chữ "sồng sộc" của Hồ Xuân Hương:
"Chơi xuân kẻo hết xuân đi.
Cái già sồng sộc nó
thì theo sau !". Có lẽ nữ sĩ lúc đó mới vào lứa tuổi
40 ! Thời ta bây giờ, 40 tuổi lại là tuổi đẹp nhất. Phải đợi đến 70, thất thập
cổ lai hy, thì mới gọi là bắt đầu già (?) Nếu trong tương lai, khi con người
sống đến 160 tuổi thì 80 lại là tuổi đẹp nhất !
Tuy nói vậy, thực tế, già thì khó mà
sướng. Con người ta có cái khuynh hướng dễ thấy khổ hơn. Khổ dễ nhận ra, còn sướng
thì khó biết ! Một người luôn thấy mình …sướng thì không khéo người ta nghi ngờ
hắn có vấn đề … tâm thần ! Nói chung, người già có 3 nỗi khổ thường gặp nhất,
nếu giải quyết đựơc sẽ giúp họ sống "trăm năm hạnh phúc"
1.- * Một là thiếu bạn ! Nhìn qua nhìn lại, bạn cũ
rơi rụng dần… Thiếu bạn, dễ hụt hẫng, cô đơn và dĩ nhiên… cô độc. Từ đó dễ thấy
mình bị bỏ rơi, thấy không ai hiểu mình ! Quay quắt, căng thẳng, tủi thân. Lúc
nào cũng đang như "Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt / Ta nằm dài nghe
ngày tháng dần qua…!".
Người già chỉ sảng
khoái khi được rôm rả với ai đó, nhất là những ai "cùng một lứa bên trời
lận đận"… Gặp được bạn tâm giao thì quả là một liều thuốc bổ mà không bác
sĩ nào có thể biên toa cho họ mua được !
Để giải quyết chuyện này, ở một số nước tiên tiến, người ta mở các phòng tư
vấn, giới thiệu cho những người già cùng sở thích, cùng tánh khí, có dịp làm quen
với nhau. Người già tự giới thiệu mình và nêu "tiêu chuẩn" người bạn
mình muốn làm quen. Nhà tư vấn sẽ "matching" để tìm ra kết quả và làm
… môi giới … Dĩ nhiên môi giới cho họ kết bạn. Còn sau này họ thấy tâm đầu ý
hợp tiến tới hôn nhân (nếu còn độc thân) thì họ ráng chịu ! Đó là chuyện riêng
của họ. Rồi họ dạy người già học vi tính để có thể "chat",
"meo" với nhau chia sẻ tâm tình, giải tỏa stress… Thỉnh thoảng tổ
chức cho các cụ họp mặt đâu đó để được trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, dòm ngó,
khen ngợi hoặc… chê bai lẫn nhau. Khen ngợi chê bai gì đều có lợi cho sức khỏe
! Có dịp tương tác, có dịp cãi nhau là sướng rồi. Các tế bào não sẽ được kích
thích, được hoạt hóa, sẽ tiết ra nhiều kích thích tố. Tuyến thượng thận sẽ hăng
lên, làm việc năng nổ, tạo ra cortisol và epinephrine làm cho máu huyết lưu thông,
hơi thở trở nên sảng khoái, rồi tuyến sinh dục tạo ra DHEA (dehydroepiandoster
one), một kích thích tố làm cho người ta trẻ lại, trẻ không ngờ !…Dĩ nhiên phải
chọn một nơi có không khí trong lành. Hoa cỏ thiên nhiên. Thức ăn theo yêu cầu.
Gợi nhớ những kỷ niệm xưa ... Rồi dạy các cụ vẽ tranh, làm thơ, nắn tượng … Tổ
chức triển lãm cho các cụ. Rồi trình diễn văn nghệ cây nhà lá vườn. Các cụ dư
sức viết kịch bản và đạo diễn. Coi văn nghệ không sướng bằng làm … văn nghệ !
2.- * Cái
thiếu thứ hai là thiếu … ăn !
Thực vậy. Ăn không
phải là tọng, là nuốt, là xực, là ngấu nghiến …cho nhiều thức ăn ! Ăn không
phải là nhồi nhét cho đầy bao tử ! Trong cuộc sống hằng ngày có nhiều thứ nuốt
không trôi lắm ! Chẳng hạn ăn trong nỗi sợ hãi, lo âu, bực tức; ăn trong nỗi
chờ đợi, giận hờn thì nuốt sao trôi ? Nuốt là một phản xạ đặc biệt của thực
quản dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Một người trồng chuối ngược vẫn có
thể nuốt được dễ dàng ! Nhưng khi buồn lo thì phản xạ nuốt bị cắt đứt !
Nhưng các cụ thiếu ăn,
thiếu năng lượng, phần lớn là do sợ bệnh, kiêng khem quá đáng. Bác sĩ lại hay
hù, làm cho họ sợ thêm ! Nói chung, chuyện ăn uống nên nghe theo mệnh lệnh của…
bao tử :
"Listen to your body". Hãy lắng nghe sự mách bảo của cơ thể mình ! Cơ
thể nói… thèm ăn cái gì thì nó đang cần cái đó, thiếu cái đó ! Nhưng nhớ ăn là chuyện
của văn hóa (!), chuyện của ngàn năm, đâu phải một ngày một buổi. Món ăn gắn
với kỷ niệm, gắn với thói quen, gắn với mùi vị từ thuở còn thơ ! Người già có
thể thích những món ăn … kỳ cục - không sao ! Đừng ép ! Miễn đủ bốn nhóm: bột,
đạm, dầu, rau… Mắm nêm, mắm ruốc, mắm sặt, mắm bồ hóc, tương chao… đều tốt cả.
Miễn đừng quá mặn, quá ngọt … là đựơc. Cách ăn cũng vậy. Hãy để các cụ tự do tự
tại đến mức có thể được. Đừng ép ăn, đừng đút ăn, đừng làm "hư" các
cụ !
Cũng cần có sự hào
hứng, sảng khoái, vui vẻ trong bữa ăn. Con cháu hiếu thảo phải biết …giành ăn với
các cụ. Men tiêu hoá được tiết ra từ tâm hồn chớ không chỉ từ bao tử.
3.- * Cái
thiếu thứ ba là thiếu vận động !
Già thì hai chân trở
nên nặng nề như mọc dài ra, biểu không chịu nghe lời ta nữa! Các khớp cứng lại,
sưng lên, xương thì mỏng ra, giòn tan, dễ vỡ, dễ gãy !
Bác sĩ thường khuyên
vận động mà không hướng dẫn kỹ thì dễ làm các cụ ráng quá sức chịu đựng, sẽ lâm
bệnh thêm. Phải làm sao cho nhẹ nhàng mà hiệu quả, phù hợp với tuổi tác, với
sức khỏe. Phải từ từ và đều đều. Ngày xưa người ta săn bắn, hái lượm, đánh cá,
làm ruộng, làm rẫy… lao động suốt ngày. Bây giờ chỉ ngồi quanh quẩn trước TV ,
computer ! Có một nguyên tắc "Use it or lose it !" Cái gì không xài
thì teo ! Thời đại bây giờ người ta xài cái đầu nhiều quá, nên "đầu thì to
mà đít thì teo". Thật đáng tiếc !
Không cần đi đâu xa.
Có thể tập trong nhà. Nếu nhà có cầu thang thì đi cầu thang ngày mươi bận rất
tốt. Đi vòng vòng trong phòng cũng được. Đừng có ráng lập "thành
tích" làm gì ! Tập cho mình thôi. Từ từ và đều đều… Đến lúc nào thấy ghiền
, bỏ tập một buổi … chịu hổng nổi là được !
Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton tập thiền
Nguyên tắc chung là
kết hợp hơi thở với vận động. Chậm rãi, nhịp nhàng. Lạy Phật cũng phải đúng …
kỹ thuật để khỏi đau lưng, vẹo cột sống. Đúng kỹ thuật là giữ tư thế và kết hợp
với hơi thở. Đó cũng chính là thiền, là yoga, dưỡng sinh...! Vận động thể lực
đúng cách thì già sẽ chậm lại. Giảm trầm cảm, buồn lo. Phấn chấn, tự tin. Dễ ăn,
dễ ngủ…
Tóm lại, giải quyết đựơc "ba cái lăng nhăng" đó thì có thể già mà
…sướng vậy !
MINH-KHÁNH-NKT-San Jose, California